Πρόοδοι στη χρήση βλαστοκυττάρων, ελπίδες για διαβήτη, καρκίνο, καρδιά.

Καθημερινά τα βλαστοκύτταρα κερδίζουν έδαφος σε νέες θεραπείες οι οποίες χαρακτηρίζονται ασφαλείς, μη επεμβατικές και χωρίς μεγάλα κόστη. Τα βλαστοκύτταρα που χρησιμοποιούνται προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή και η πρώτη κατά χρονολογική σειρά πηγή λήψης τους είναι το αίμα του πλακούντα και ο ιστός του ομφαλίου λώρου. Ακολουθούν τα νεογιλά δόντια και το λίπος. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια πιστεύαμε ότι τα βλαστοκύτταρα του πλακούντα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο για παθήσεις του αίματος κακοήθεις ή κληρονομικές. Σήμερα έχουμε καταλήξει ότι ο πλακούντας εκτός από τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα περιέχει και αρχέγονα κύτταρα άλλων ιστών, τα οποία με κατάλληλους χειρισμούς μπορούν να διαχωριστούν και να χορηγηθούν στους αντίστοιχους ιστούς που πάσχουν.

Σε πολλές χώρες γίνονται κλινικές μελέτες για τη θεραπεία του παιδικού διαβήτη με τη χρήση βλαστοκυτάρων του πλακούντα. Τα συμπεράσματα αυτών των μελετών είναι ενθαρρυντικά, εφ όσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις οι οποίες επιτρέπουν σε αυτά τα παιδιά να λάβουν μέρος στη θεραπεία. Χρησιμοποιώντας αυστηρά κριτήρια επιλογής όλα τα διαβητικά παιδιά έχουν βοηθηθεί από τη χρήση των δικών τους βλαστοκυττάρων. Σε ποσοστό 80% διέκοψαν τη χορήγηση της ινσουλίνης, σε μικρότερο ποσοστό ελάττωσαν τις ημερήσιες δόσεις και μόνο στις περιπτώσεις που δεν ακολουθήθηκαν τα κριτήρια δεν υπήρχε ανταπόκριση. Σε όλα τα παιδιά αυξήθηκαν τα βασικά επίπεδα έκκρισης της ινσουλίνης, βελτιώθηκε η φυσική τους κατάσταση και ελαττώθηκε η γλυκοζιλιωμένη αιμοσφαιρίνη.

Τα κριτήρια επιλογής ήταν η άμεση χορήγηση μετά την έναρξη του διαβήτη και η μη εμφάνιση οξέωσης στο παρελθόν. Χορήγηση βλαστοκυττάρων του λίπους σε διαβητικούς τύπου ενήλικα έδειξε βελτίωση του μεταβολικού συνδρόμου, απώλεια βάρους και ελάττωση της γλυκοζιλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Σε κάθε περίπτωση η χορήγηση είναι ασφαλής, ανώδυνη και χωρίς επιπλοκές. Πρόσφατα ανακοινώθηκε νέος τρόπος χρήσης των βλαστοκυττάρων του πλακούντα στον παιδικό διαβήτη, εκπαιδεύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού. Ο παιδικός διαβήτης ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα και χαρακτηρίζεται από υπερβολική παραγωγή μιας σειράς Τ λεμφοκυττάρων τα οποία καταστρέφουν τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη. Με βάση τη θεραπεία αυτή αποψύχονται τα βλαστοκύτταρα του πλακούντα και επωάζονται με τα λεμφοκύτταρα του ασθενούς τα οποία διαχωρίζονται από το αίμα του και στη συνέχεια όλα μαζί επαναχορηγούνται.

Τα αποτελέσματα έδειξαν αύξηση της βασικής έκκρισης της ινσουλίνης, ελάττωση της γλυκοζιλιωμένης αιμοσφαιρίνης και ελάττωση των ημερήσιων αναγκών. Οι νέοι ασθενείς είχαν καλύτερη ανταπόκριση διότι φαίνεται ότι ακόμα υπήρχε ενεργό πάγκρεας, του οποίου η λειτουργία προστατεύτηκε από τη δράση των Τ λεμφοκυττάρων. Για τους λόγους αυτούς επί εμφάνισης παιδικού διαβήτη η χορήγηση είναι άμεση με την προϋπόθεση βέβαια να υπάρχουν τα βλαστοκύτταρα του παιδιού. BMC Med 2012 Jan 10; 10 (1):3. Υπάρχουν εξετάσεις οι οποίες προβλέπουν την εμφάνιση του παιδικού διαβήτη και έτσι η θεραπεία έχει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα εάν εφαρμοστεί πριν καν να εμφανιστεί ο διαβήτης.

Τα βλαστοκύτταρα του πλακούντα χορηγούνται μέσα στον εγκέφαλο σε ασθενείς με εγκεφαλικά επεισόδια, σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, έχουν δημιουργηθεί από αυτά κύτταρα του νευρικού ιστού με σκοπό την απευθείας χορήγηση σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, τραυματισμό του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού και τη νόσο του Πάρκινσον. Επίσης τα βλαστοκύτταρα του πλακούντα έχουν μετατραπεί σε καρδιομυϊκά κύτταρα με σκοπό να χορηγηθούν στην περιοχή του εμφράγματος, αλλά και να διορθώσουν την καρδιακή ανεπάρκεια η οποία δημιουργείται ως επιπλοκή της χημειοθεραπείας στις περιπτώσεις του καρκίνου. Αυτές είναι μόνο μερικές ενδείξεις για το πώς μπορούν να εξελιχτούν οι κυτταρικές θεραπείες. Βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχουν νεαρά και υγιή βλαστοκύτταρα.