Θεός και Θρησκεία: Είναι όλα απλώς μέσα στο κεφάλι μας;

Έγκυρη ιατρική ενημέρωση για όλους!

Η επιστήμη δεν θα είναι ποτέ ικανή να αποδείξει ή να καταρρίψει την ύπαρξη του Θεού ή κάποιας ανώτερης δύναμης. Άλλωστε, αυτός δεν είναι και ο ακρογωνιαίος λίθος της πίστης, μια πεποίθηση δηλαδή που δεν χρειάζεται καμία απόδειξη; Ίσως πάλι η απόδειξη να βρισκόταν από πάντα μέσα στο κεφάλι μας.

Οι αντιλήψεις μας, τα συναισθήματα μας και οι αντιδράσεις μας προς τον κόσμο γύρω μας ξεκινούν από την στιγμή της γέννησής μας και καθορίζουν την συμπεριφορά και τις αλληλεπιδράσεις μας σε όλη μας τη ζωή. Μέσα από αυτές τις πεποιθήσεις μαθαίνουμε ποιον να εμπιστευόμαστε, τι να περιμένουμε και πώς να αντιμετωπίζουμε διάφορες καταστάσεις. Η διαμόρφωση των πεποιθήσεών μας απαιτεί τη σύνθετη συνεργασία διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου. Παρόλο που οι ακριβείς μηχανισμοί δε μπορούν να οριστούν ξεκάθαρα, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η διαμόρφωση των πεποιθήσεων συνεπάγεται αλλαγές φυσιολογικής υφής στον εγκέφαλο. Μελέτες έχουν δείξει μεταβολές στην δραστηριότητα πρωταρχικών εγκεφαλικών περιοχών σε ποικίλα επίπεδα πίστης ή δυσπιστίας και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν αποτελούν εξαίρεση.

Πως αλλιώς θα μπορούσαμε να βιώσουμε τον Θεό αν όχι με τον εγκέφαλο μας; Ο εγκέφαλος μας επεξεργάζεται κάθε εμπειρία που βιώνουμε: αισθητηριακή, σωματική, συναισθηματική και μεταφυσική. Ο εγκέφαλος πρέπει να επεξεργαστεί και να ερμηνεύσει τις εμπειρίες μας με βάση τις πεποιθήσεις, τα συναισθήματα, προηγούμενες εμπειρίες καθώς επίσης και μέσα από την φυσική και χημική δομή και λειτουργία του εγκεφάλου. Έχει παρατηρηθεί αυξημένη δραστηριότητα στο πρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου σε Θιβετανούς Βουδιστές μοναχούς και σε καλόγριες κατά την διάρκεια της προσευχής. Επίσης, σε αυτό το τμήμα του εγκεφάλου παρατηρείται αυξημένη δραστηριότητα κατά την διάρκεια διαφόρων διεργασιών που απαιτούν έντονη εστίαση ή προσοχή. Ενώ αυτό το εύρημα μπορεί να μην αποτελεί ένα ιδιαίτερα στέρεο επιχείρημα για την επιστημονική βάση της θρησκείας, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η βασική μεταβολή σε εγκεφαλικές δραστηριότητες παρατηρήθηκε σε αυτά τα υποκείμενα ακόμα και όταν δεν εμπλέκονταν σε θρησκευτικού είδους δραστηριότητες. Μήπως έχει αλλάξει η λειτουργία του εγκεφάλου τους μέσα από την πνευματική πρακτική και εξαιτίας των πεποιθήσεων τους ή μήπως ο εγκέφαλος τους ήταν από την αρχή πιο επιδεκτικός στο να βιώνει πιο δυνατές θρησκευτικές εμπειρίες;

Είναι γνωστό ότι ο κροταφικός λοβός συνδέεται με θρησκευτικές και πνευματικού τύπου εμπειρίες ενώ η αμυγδαλή κι ο ιππόκαμπος εμπλέκονται σε θρησκευτικά οράματα και συναισθήματα. Αυτό μας υπενθυμίζει την σύνδεση που υπάρχει μεταξύ των εγκεφαλικών διαταραχών και των υπερφυσικών εμπειριών που έχουν παρατηρηθεί για πάνω από έναν αιώνα. Για παράδειγμα, ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από κρίσεις επιληψίας, και συγκεκριμένα επιληψία κροταφικού λοβού, αναφέρουν ότι έχουν θρησκευτικά προαισθήματα, ότι διακρίνουν την αύρα, ή ότι έχουν γενικότερα κάποιου είδους συναντήσεις κατά την διάρκεια της κρίσης. Άραγε αυτά τα ευρήματα αποδεικνύουν ένα νευρωνικό μηχανισμό για τις θρησκευτικού τύπου εμπειρίες;

Ο εγκέφαλος φαίνεται πως έχει μια προδιάθεση στο να πιστεύει σε όλα τα πνευματικά πράγματα. Οι επιστήμονες μπόρεσαν να προκαλέσουν θρησκευτικές εμπειρίες και μια θρησκευτική αίσθηση σε ανθρώπους εφαρμόζοντας ένα ασθενές μαγνητικό πεδίο στον κροταφικό λοβό και χορηγώντας στα υποκείμενα ορισμένα παραισθησιογόνα. Επιπλέον, φαίνεται πως η θρησκεία είναι ένα κληροδοτούμενο γνώρισμα. Μελέτες που έγιναν σε δίδυμα αδέλφια έδειξαν ότι η ένταση της θρησκευτικής πίστης είναι εν μέρει συνδεδεμένη με γενετικούς μηχανισμούς. Μπορούμε να επιτύχουμε τα ίδια αποτελέσματα από τις θρησκευτικές πρακτικές όπως μπορούμε από τα ναρκωτικά; Είναι ο εγκέφαλος μας κατασκευασμένος να αποδέχεται την θρησκεία ανεξάρτητα από τις εμπειρίες μας ή από το που προερχόμαστε;

Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, εμπειρίες και πρακτικές καθώς και ο ρόλος που διαδραματίζουν στη ζωή μας δε μπορούν να προσδιοριστούν εύκολα καθώς προέρχονται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση του πολιτισμού, του τρόπου με τον οποίο μεγαλώσαμε και των συναισθηματικών μας εμπειριών. Από την αρχή της ιστορίας μας, ο άνθρωπος αναζητά ορισμούς, δομή, σαφήνεια και ειρήνη και όλα αυτά τα βρίσκουμε στην θρησκεία. Είναι η θρησκεία απλώς ένα κατάλοιπο της εξέλιξης που μας βοηθάει να αντιμετωπίζουμε τις διάφορες προκλήσεις της ζωής ή μήπως ο εγκέφαλος μας σχεδιάστηκε τόσο ευφυώς από έναν δημιουργό ώστε να εκτιμήσει τον κόσμο σε όλο του το πνευματικό μεγαλείο;

Μετάφραση – Απόδοση: Γιώργος Καπετανάκης, για το ESOTERICA.gr