Κουνούπια: Κερδίστε τη «μάχη» και κρατήστε τα μακριά σας, χρήσιμες συμβουλές

Κι ενώ οι επιστήμονες ακόμη προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι πόλος έλξης για τα κουνούπια ενώ άλλοι όχι, εμείς σας δίνουμε μικρές χρήσιμες συμβουλές για να τα κρατήσετε μακριά σας.

Διαβάστε επίσης ποια είναι τα καλύτερα απωθητικά.

Το σκηνικό είναι σύνηθες για πολλούς από εμάς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού: προσπαθούμε να απολαύσουμε μια ωραία καλοκαιρινή βραδιά αλλά ένα σμήνος κουνουπιών σας ακολουθεί παντού! Και δεν σας ενοχλεί μόνο, η βοή του σμήνος στ’ αφτιά σας, αλλά και το τσίμπημα που στην καλύτερη περίπτωση θα σας αφήσει ένα ενοχλητικό κόκκινο σημάδι και λίγο κνησμό και στην χειρότερη θα κινδυνεύσετε να κολλήσετε κάποια σοβαρή ασθένεια.

Κι ενώ εσείς προσπαθείτε μάταια να αποφύγετε τα ενοχλητικά έντομα, παρατηρείται τους γύρω σας να απολαμβάνουν ανενόχλητοι τη βραδιά τους. Γιατί λοιπόν τα κουνούπια προτιμούν κάποιους ανθρώπους και όχι κάποιους άλλους;

Έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι τα κουνούπια έχουν προτίμηση ως προς το αίμα. «Ένα στα δέκα άτομα είναι ελκυστικότερα για τα κουνούπια», εξηγεί ο Δρ Τζέρρι Μπάτλερ καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα. Τα θηλυκά κουνούπια (τα αρσενικά δεν τσιμπάνε τον άνθρωπο) χρειάζονται το ανθρώπινο αίμα για να παράγουν γόνιμα ωάρια.

Ποιους προτιμούν τα κουνούπια;
Οι επιστήμονες μέχρι στιγμής δε μπορούν να εντοπίσουν ακόμη ποιους ανθρώπους θεωρούν τα κουνούπια ως το ιδανικό «θύμα». «Αρκετά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, δείχνουν ότι κάποια συστατικά και οσμές που αναδύει το ανθρώπινο σώμα είναι ελκυστικές για τα κουνούπια», εξηγεί ο Δρ Τζοε Κονλον, τεχνικός σύμβουλος της Αμερικανικής Εταιρείας για τον Έλεγχο των Κουνουπιών. Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί 400 διαφορετικά συστατικά και η μελέτη τους έχει αποδειχθεί δύσκολη και χρονοβόρα. «Είμαστε ακόμη στην επιφάνεια και θα χρειαστούμε χρόνο για να φτάσουμε στην λύση», εξηγεί.

Πάντως οι ερευνητές γνωρίζουν ότι οι γενετικοί παράγοντες αναλογούν στο 85% της επιρρέπειας του ανθρώπου στο τσίμπημα του κουνουπιού. Επίσης έχουν αναγνωριστεί συγκεκριμένα στοιχεία της σωματικής χημείας που όταν είναι σε πλεόνασμα στην επιφάνεια του δέρματος, τότε προσελκύουν περισσότερο τα κουνούπια.

«Οι άνθρωποι με υψηλές συγκεντρώσεις στεροειδών ή χοληστερόλης στην επιφάνεια του δέρματος, προσελκύουν τα κουνούπια», εξηγεί ο Δρ Μπάτλερ. Αυτό δεν σημαίνει ότι απαραιτήτως ότι τα κουνούπια προτιμούν τα άτομα με συνολικά υψηλότερη χοληστερόλη, διευκρινίζει ο επιστήμονας. Απλά τα άτομα με τους προαναφερόμενους προδιαθεσικούς παράγοντες, ενδεχομένως να είναι αποτελεσματικότερη στην επεξεργασία της χοληστερόλης, τα υποπροϊόντα της οποίας παραμένουν στην επιφάνεια του δέρματος.

Τα κουνούπια στοχεύουν επίσης ανθρώπους που παράγουν μεγάλες ποσότητες συγκεκριμένων οξέων, όπως το ουρικό οξύ, εξηγεί ο εντομολόγος Δρ Τζον Εντμαν εκπρόσωπος τύπου της Εντομολογικής Εταιρείας της Αμερικής. Οι ουσίες αυτές μπορούν να ερεθίσουν την όσφρηση των κουνουπιών, ελκύοντάς τα ευκολότερα προς τα υποψήφια «θύματά» τους.

Αλλά η διαδικασία της προσέλκυσης ξεκινά πολύ πριν την «προσγείωση» του κουνουπιού στο ανθρώπινο δέρμα. Τα κουνούπια μπορούν να μυρίσουν το «γεύμα» τους από μια απόσταση μεγαλύτερη των 50 μέτρων, εξηγεί ο Δρ Εντμαν. Αυτό φυσικά δεν είναι καλό νέο για τους ανθρώπους που εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα.

«Οποιοσδήποτε τύπος διοξειδίου του άνθρακα είναι ελκυστικός, ακόμη και από μεγάλη απόσταση», συμπληρώνει ο Δρ Κονλον. Οι μεγαλόσωμοι άνθρωποι τείνουν να αναδύουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, γι’ αυτό και συνήθως τα κουνούπια προτιμούν τους ενήλικες από τα παιδιά. Οι έγκυες γυναίκες διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς παράγουν μεγαλύτερες (του φυσιολογικού) ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. Η κινητικότητα και η ζέστη επίσης προσελκύουν τα κουνούπια.

Άρα λοιπόν, αν θέλετε να αποφύγετε την «επίθεση» των κουνουπιών την επόμενη φορά που θα αποφασίσετε μια βραδινή βόλτα, προτιμήστε απλώς να αράξετε σε μια σεζλόνγκ αντί να περπατήσετε. Και αυτό γιατί, όταν κινήστε τα κουνούπια αντιλαμβάνονται την κινητικότητα και κατευθύνονται προς εσάς. Όταν αναπνέετε πιο γρήγορα, η οσμή του διοξειδίου του άνθρακα που αναδύεται στην ατμόσφαιρα, προσελκύει τα κουνούπια ακόμη πιο κοντά σας. Το ίδιο κάνει και το γαλακτικό οξύ από τους ιδρωτοποιούς αδένες σας.

Κι επειδή τα κουνούπια εμφανίστηκαν στην Γη πριν από 170 εκατομμύρια χρόνια (με περισσότερα από 175 είδη να έχουν προς το παρόν εντοπιστεί), μην ελπίζετε να απαλλαγείτε απ’ αυτά σύντομα. Απλά προσπαθήστε να ελαχιστοποιήσετε τις συνέπειες από την συνύπαρξη σας μαζί τους!

Αποφύγετε τα τσιμπήματα: Χημικά απωθητικά κουνουπιών
Στα φαρμακεία και τα εμπορικά καταστήματα θα βρείτε μια ποικιλία απωθητικών κουνουπιών τους θερινούς μήνες, αλλά δεν έχουν όλα την ίδια σύσταση. Η πλειοψηφία των διαθέσιμων προϊόντων βασίζουν την αποτελεσματικότητά τους στην χημική σύστασή τους. Προστατεύοντας τους ανθρώπους από τα κουνούπια από το 1957, το DEET είναι η βασική χημική ουσία που χρησιμοποιείται στα απωθητικά. Σε πολλές μελέτες έχει αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά του. Τα απωθητικά με 23,8% περιεκτικότητα σε DEET (τα περισσότερα έχουν μεταξύ 10% και 30%) σας προστατεύουν για περίπου πέντε ώρες, σύμφωνα με την μελέτη που εκπόνησε ο Δρ Μαρκ Φράντιν, ερευνητής της Chapel Hill Dermatology.

Αλλά θα αναρωτιέστε πόσο ασφαλές είναι να αλείφεστε με DEET για να προστατευθείτε από τα τσιμπήματα των κουνουπιών. «Χρησιμοποιείται περισσότερα από 40 χρόνια και έχει αξιοσημείωτο επίπεδο ασφάλειας. Ελάχιστα περιστατικά νοσηλείας έχουν καταγραφεί, και αφορούσαν κυρίως περιπτώσεις κατάχρησης», εξηγεί ο Δρ Κονλον. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής έχει αποφανθεί ότι προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε DEET (10% ή λιγότερο) είναι ασφαλή για χρήση ακόμη και σε βρέφη άνω των 2 μηνών.

Και μπορεί το DEET να είναι το πιο γνωστό, αλλά όχι και το μόνο χημικό συστατικό που μπορεί να απωθήσει τα κουνούπια.

Το 2005, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ άρχισαν να συστήνουν εναλλακτικά του DEET. Η πικαριδίνη είναι μια τέτοια ουσία, γνωστή για την απωθητική της ικανότητα από το 1998. Είναι εξίσου αποτελεσματική με το DEET αλλά πιο ευχάριστη στη χρήση, επειδή είναι άοσμη και δίνει μια αίσθηση καθαρότητας. Η πικαριδίνη είναι ασφαλής για βρέφη από 2 μηνών και άνω.

Η χημική ουσία IR3535 επίσης χρησιμοποιείται ως απωθητικό κουνουπιών. Μέχρι σήμερα, επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι είναι υποδεέστερης αποτελεσματικότητας από το DEET.

Τέλος, υπάρχει και η μετοφλουθρίνη. Μια νέα χημική ουσία που έλαβε την έγκριση του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 2006 ως απωθητικό κουνουπιών. «Πουλάει πολύ», εξηγεί ο Δρ Κονλον. Είναι διαθέσιμη σε δύο μορφές, σε ταινίες που εφαρμόζονται σε εξωτερικούς χώρους όπως το περβάζι του παραθύρου ή τα κάγκελα της βεράντας, ενώ μπορείτε να βρείτε να το αγοράσετε και ως μικροσυσκευή. Σε μια μικρή θήκη που προσαρμόζετε στη ζωή σας ή στην τσέπη σας μπορείτε να έχετε τα φιαλίδια που με τη βοήθεια μπαταρίας διαχέουν στην ατμόσφαιρα το απωθητικό αέριο.

Εναλλακτικά απωθητικά κουνουπιών
Αν δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε απωθητικά με βάση χημικές ουσίες, τότε μπορείτε να διαλέξετε αρκετά εναλλακτικά μέσα.

«Από τα προϊόντα που έχουν δοκιμαστεί μέχρι σήμερα, τα απωθητικά με βάση το έλαιο σόγιαςμπορούν να σας προστατεύσουν για περίπου 1,5 ώρες», διευκρινίζει ο Δρ Φράντιν. Ο ερευνητής και οι συνεργάτες του έχουν διαπιστώσει ότι άλλα έλαια όπως η σιτρονέλα, ο κέδρος, το γεράνι, οδυόσμος και η λουίζα, προσφέρουν μια μεσοπρόθεσμη προστασία.

Τα προϊόντα με έλαιο ευκαλύπτου έχουν πιο μακροπρόθεσμο όφελος, σύμφωνα με προκαταρκτικές μελέτες. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ, το έλαιο ευκαλύπτου προσφέρει προστασία όμοια με αυτή των προϊόντων με χαμηλή περιεκτικότητα σε DEET. Μάλιστα είναι ασφαλές για παιδιά από 3 ετών και άνω.

Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνιση τους και τα δερματικά επιθέματα με θειαμίνη (βιταμίνη Β1). Η βάση για τα απωθητικά αυτά βρίσκεται σε μια μελέτη του 1960, η οποία απέδειξε ότι η θειαμίνη (Β1) παράγει μια δερματική οσμή που δεν αρέσει στα θηλυκά κουνούπια. Αλλά έκτοτε καμιά άλλη έρευνα δεν έχει επαληθεύσει την αποτελεσματικότητα της θειαμίνης ως απωθητικό κουνουπιών.

Διώξτε μακριά τα κουνούπια
Σιχαίνεστε τα απωθητικά οποιασδήποτε μορφής, αλλά δεν θέλετε και να σας τσιμπάνε τα κουνούπια;

Οι παγίδες κουνουπιών είναι ένα νέο προϊόν. Λειτουργούν εκπέμποντας ουσίες που τα κουνούπια θεωρούν ελκυστικές, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, η ζέστη, η υγρασία και άλλα υποπροϊόντα φιλικά στα κουνούπια. Προσελκύουν, παγιδεύουν και στην συνέχεια εξοντώνουν τα θηλυκά κουνούπια. Αν τοποθετηθούν στα σωστά σημεία (κοντά στα σημεία αναπαραγωγής των κουνουπιών) τότε μπορούν να μειώσουν δραστικά τον πληθυσμό τους.

Μια νέα μόδα στην προστασία από τα κουνούπια είναι τα ρούχα που περιέχουν ουσίες που απωθούν τα έντομα. Πρόκειται για ρούχα εμποτισμένα με την ουσία περμεθρίνη. Ο Δρ Κονλον εξηγεί ότι ο Αμερικανικός Στρατός χρησιμοποιεί αυτή τη μέθοδο προστασίας από τα κουνούπια αρκετά χρόνια. «Σκέφτεστε ένα ταξίδι στη ζούγκλα ή σε κάποιον εξωτικό παράδεισο, δεν υπάρχει καλύτερη λύση από τα ρούχα αυτά», εξηγεί.

Ο Δρ Γκρεγκ Μπάουμαν ερευνητής στην Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Εντόμων προτείνει κάτι λιγότερο πρωτοποριακό. Μελετήστε καλύτερα το σπίτι σας και τον περιβάλλοντα χώρο του και εντοπίστε τα σημεία που τα έντομα προτιμούν. Βρείτε τα σημεία όπου λιμνάζουν νερά, το κατάλληλο περιβάλλον αναπαραγωγής των κουνουπιών. Καθαρίστε τα λούκια, τους σκουπιδοτενεκέδες, τα βαρέλια και τα πλαστικά παιχνίδια των παιδιών σας. Και μην ξεχνάτε τις φωλιές των πουλιών.

Πόσο επικίνδυνο είναι το τσίμπημα του κουνουπιού;
Το τσίμπημα του κουνουπιού μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα κόκκινο σημαδάκι στο δέρμα και λίγη φαγούρα. Σε ορισμένους ανθρώπους μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Επίσης μέσω του τσιμπήματος το κουνούπι μπορεί να μεταδώσει σοβαρές ασθένειες. Ο ιός του Δυτικού Νείλου έκανε την εμφάνιση του το 1999 και το 2008 εξαπλώθηκε σε παγκόσμια κλίμακα. Να σημειώσουμε ότι το 2010 στην Ελλάδα 24 άτομα έχασαν τη ζωή τους από τον ιό. Το 2009 και το 2010 αναφέρθηκαν επίσης παγκοσμίως κρούσματα δάγγειου πυρετού, παγκοσμίως. Τέλος, τα κουνούπια μπορούν να γίνουν αιτία μετάδοσης της ελονοσίας. Και μπορεί για τον δυτικό κόσμο η ασθένεια να είναι «ξεπερασμένη», αλλά κάθε χρόνο εκατομμύρια άτομα στον αναπτυσσόμενο κόσμο πεθαίνουν από ελονοσία.

health.in.gr