Τι είναι

Η βιταμίνη Α (ρετινόλη) ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Υπάγεται στα καροτενοειδή, μια κατηγορία χρωστικών ουσιών, που απαντούν στο φυτικό βασίλειο. Από τα καροτενοειδή, τα β-καροτένια ασκούν αντιοξειδωτική δράση στον οργανισμό, προστατεύοντάς τον από την τοξική δράση των ελευθέρων ριζών. Τα καροτενοειδή εντοπίζονται σε πλήθος φρούτων και λαχανικών με έντονο χρώμα (καρότα, τομάτες, βερίκοκα κ.α.). Περιέχονται επίσης στα πράσινα, φυλλώδη λαχανικά. Η βιταμίνη Α ίναι ευαίσθητη στο οξυγόνο, τα οξέα και την υπεριώδη ακτινοβολία, αλλά είναι λίγο πιο σταθερή υπό μορφή εστέρα (π.χ. ως βιταμίνη Α με τη μορφή εστέρα παλμιτικού οξέος ή οξικού εστέρα).

Χρήση

Η βιταμίνη Α συμμετέχει στο σχηματισμό της ροδοψίνης (οπτικής πορφύρας), μιας χρωστικής των οφθαλμών που εμπλέκεται στη νυχτερινή όραση.

Παίζει σημαντικό ρόλο στην κυτταρική διαφοροποίηση και είναι συνεπώς απαραίτητη για το σχηματισμό νέων κυττάρων αλλά και στη διατήρηση της υγείας και της συνοχής του δέρματος και των βλεννογόνων, βοηθώντας στην πρόληψη των λοιμώξεων της μύτης, του λάρυγγα, των πνευμόνων, του ουροποιητικού συστήματος κτλ.

Δράση

Ο κύριος ρόλος της βιταμίνης Α αφορά την όραση. Επίσης, συμβάλλει στην ανάπτυξη του εμβρύου και των οστών, στην όρεξη, τη γεύση, την ακοή, την ανάπτυξη και την παραγωγή του σπέρματος.

Η βιταμίνη Α μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα που πιστεύουν ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να παρουσιάσουν οριακή έλλειψη. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται:

  • Οι χορτοφάγοι
  • Άτομα που ακολουθούν αυστηρή δίαιτα
  • Άτομα με σύνδρομο κακής απορρόφησης των λιπών

Η βιταμίνη Α έχει επίσης χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για τη θεραπεία ορισμένων δερματικών παθολογικών καταστάσεων, όπως της ακμής και της ψωρίασης

Στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπου η έλλειψη βιταμίνης Α είναι συχνά ιδιαίτερα σοβαρή, μεγάλες δόσεις, περίπου 300.000i.u., χορηγούνται στα παιδιά σε ετήσια ή εξαμηνιαία βάση. Δυστυχώς, παρόλα αυτά, εμφανίζονται περίπου 6-7 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις τύφλωσης κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα έλλειψης βιταμίνης Α .

Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητο μικροθρεπτικό συστατικό, με σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα και τη διατήρηση της ομαλής διαφοροποίησης των επιθηλιακών κυττάρων.

Υπάρχουν λίγες πληροφορίες διαθέσιμες σχετικά με τη σχέση μεταξύ των συγκεντρώσεων της βιταμίνης Α και του άσθματος, παρόλο που είναι γνωστό ότι η βιταμίνη Α συμμετέχει στην αποκατάσταση του επιθηλίου και σ’ άλλες δομικές αλλαγές που είναι ζωτικής σημασίας για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και τον έλεγχο της ασθένειας.

Υπερδοσολογία

Η βιταμίνη Α είναι μία από τις βιταμίνες που αν ληφθεί σε υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα, διότι συσσωρεύεται στο ήπαρ. Παρόλα αυτά, υπάρχει ακόμη ένα υψηλό όριο ασφαλείας, μιας και θα πρέπει οι καθημερινές δόσεις να υπερβαίνουν γενικά τα 7500μg (25000i.u.) στις γυναίκες και τα 9000μg (30000i.u.) στους άνδρες για να εμφανιστούν τοξικές παρενέργειες.

Επειδή έχει αναφερθεί ότι οι υψηλές δοσολογίες βιταμίνης Α μπορεί να προκαλέσουν γενετικές ανωμαλίες , συνιστάται στις εγκύους ς να μην τρώνε συκώτι. Επίσης, τα συμπληρώματα με περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α μεγαλύτερη των 800μg πρέπει να φέρουν γραπτή προειδοποίηση και απαγόρευση χρήσης από τις εγκύους.

Οι επιδράσεις της υπερβολικής δοσολογίας σε βιταμίνη Α εμφανίζονται με τη μορφή αποφολίδωσης του δέρματος, πόνων στις αρθρώσεις, διεύρυνσης του ήπατος και ναυτίας . Η τοξικότητα της βιταμίνης Α είναι συνήθως πλήρως αναστρέψιμη. Ωστόσο, στον πίνακα παρατίθενται οι τιμές ανεκτικότητας του οργανισμού σε βιταμίνη Α.

Επίπεδο Ανεκτικότητας σε Βιταμίνη Α 
Επίπεδο Ηλικίας UL in mcg/day (IU/day)
Βρέφη 0-12 months 600 (2,000 IU)
Παιδιά 1-3 χρόνων 600 (2,000 IU)
Παιδιά 4-8 χρόνων 900 (3,000 IU)
Παιδιά 9-13 χρόνων 1,700 (5,667 IU)
Έφηβοι 14-18 χρόνων 2,800 (9,333 IU)
Ενήλικες 19 χρόνων + 3,000 (10,000 IU)

Ηλικιωμένοι (65 χρόνων +) : Έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη Α μπορεί να είναι τοξική σε μικρότερες δόσεις στους ηλικιωμένους σε σύγκριση με ενήλικες μικρότερης ηλικίας.

Αλληλεπιδράσεις και αντενδείξεις

Η έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να επηρεάσει τη δράση της βιταμίνης Α και αντιστρόφως.

Κάποια φάρμακα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τη βιταμίνη Α και ως εκ τούτου, όποιος ακολουθεί συνταγογραφούμενη θεραπεία θα πρέπει να συμβουλευτεί ένα γιατρό πριν χρησιμοποιήσει συμπληρώματα της εν λόγω βιταμίνης. Δυσμενείς αλληλεπιδράσεις έχουν παρατηρηθεί μεταξύ της βιταμίνης Α και φαρμάκων που μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης.

Μερικοί ασθενείς έχουν παρουσιάσει κεφαλαλγίες και διπλωπία όταν συνδύασαν βιταμίνη Α με το αντιβιοτικό τετρακυκλίνη με την ονομασία Μinocycline.

Επίσης εχουν αναφερθεί παρενέργειες μετά τη χρήση βιταμίνης Α σε συνδυασμό με μερικά φάρμακα που χορηγούνται για την ακμή.

Ανεπάρκεια

Η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Α μπορεί να επιδεινώσει την σιδηροπενική αναιμία σε παιδιά και εγκύους. Παιδιά με ανεπάρκεια σε βιταμίνη Α έχουν αυξημένες πιθανότητα εμφάνισης αναπνευστικών προβλημάτων και αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από λοιμώξεις.

Συμπτώματα

Σοβαρή έλλειψη βιταμίνης Α προκαλεί ποικίλες μεταβολές στη φυσιολογία του ματιού και οδηγεί τελικά σε τύφλωση. Μια οριακή έλλειψη βιταμίνης Α θα αυξήσει την ευαισθησία σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και σε δερματικές παθήσεις.

Συνιστώμενη πρόσληψη

Ο πίνακας που ακολουθεί περιλαμβάνει τη συνιστώμενη πρόσληψη της βιταμίνης Α σε μικρογραμμάρια ημερησίως στα διάφορα επίπεδα ηλικίας.

Συνιστώμενη πρόσληψη για Βιταμίνη Α

Επίπεδο Ηλικίας Ηλικία

Άρρεν

(mcg/day)

Θήλυ

(mcg/day)

Βρέφη 0-6 μηνών

400 (1,333 IU)

400 (1,333 IU)

Βρέφη 7-12 μηνών

500 (1,667 IU)

500 (1,667 IU)

Παιδιά 1-3 χρόνων

300 (1,000 IU)

300 (1,000 IU)

Παιδιά 4-8 χρόνων

400 (1,333 IU)

400 (1,333 IU)

Παιδιά 9-13 χρόνων

600 (2,000 IU)

600 (2,000 IU)

Έφηβοι 14-18 χρόνων

900 (3,000 IU)

700 (2,333 IU)

Ενήλικες 19 χρόνων +

900 (3,000 IU)

700 (2,333 IU)

Εγκυμοσύνη 18 χρόνων -

-

750 (2,500 IU)

Εγκυμοσύνη 19 χρόνων +

-

770 (2,567 IU)

Θηλασμός 18 χρόνων -

-

1,200 (4,000 IU)

Θηλασμός 19 χρόνων +

-

1,300 (4,333 IU)

Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α

Ο πίνακας περιλαμβάνει μερικά τρόφιμα και την ποσότητας της περιεχόμενης βιταμίνης Α και της ρετινόλης.

Τρόφιμο Ποσότητα

Βιταμίνη A, RAE

Βιταμίνη A, IU

Ρετινόλη, mcg

Ρετινόλη, IU

Μουρουνέλαιο 1 κ. Γλυκού

1,350 mcg

4,500 IU

1,350 mcg

4,500 IU

Δημητριακά πρωινού 1 φλιτζάνι

150-230 mcg

500-767 IU

150-230 mcg

500-767 IU

Αυγό 1 μεγάλο

91 mcg

303 IU

89 mcg

296 IU

Βούτυρο 1 κ. σούπας

97 mcg

323 IU

95 mcg

317 IU

Γάλα πλήρες 1 φλιτζάνι

68 mcg

227 IU

68 mcg

227 IU

Γάλα 2% (vitamin A added) 1 φλιτζάνι

134 mcg

447 IU

134 mcg

447 IU

Γάλα άπαχο (vitamin A added) 1 φλιτζάνι

149 mcg

497 IU

149 mcg

497 IU

Γλυκοπατάτα κονσέρβα 1/2 φλιτζάνι

555 mcg

1,848 IU

0

0

Γλυκοπατάτα ψητή 1/2 φλιτζάνι

961 mcg

3,203 IU

0

0

Κολοκύθα κονσέρβα 1/2 φλιτζάνι

953 mcg

3,177 IU

0

0

Καρότο ωμό 1/2 φλιτζάνι

538 mcg

1,793 IU

0

0

Πεπόνι 1/2 μέτριο

467 mcg

1,555 IU

0

0

Μάνγκο 1 ολόκληρο

79 mcg

263 IU

0

0

Σπανάκι μαγειρεμένο 1/2 φλιτζάνι

472 mcg

1,572 IU

0

0

Μπρόκολο μαγειρεμένο 1/2 φλιτζάνι

60 mcg

200 IU

0

0

Λάχανο κατσαρό 1/2 φλιτζάνι

443 mcg

1,475 IU

0

0

Λάχανο 1/2 φλιτζάνι

386 mcg

1,285 IU

0

0

Φυστικοβούτυρο 1/2 φλιτζάνι

572 mcg

1,907 IU

0

0

 

 

diatrofi.gr

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Βιβλιογραφία

  1. Linus Pauling Institute
  2. Groff JL. Advanced Nutrition and Human Metabolism. 2nd ed. St Paul: West Publishing; 1995.
  3. Ross AC. Vitamin A and retinoids. In: Shils M, Olson JA, Shike M, Ross AC. ed. Modern Nutrition in Health and Disease. 9th ed. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 1999:305-327.
  4. Semba RD. The role of vitamin A and related retinoids in immune function. Nutr Rev. 1998;56(1 Pt 2):S38-48.
  5. Semba RD. Impact of vitamin A on immunity and infection in developing countries. In: Bendich A, Decklebaum RJ, eds. Preventive Nutrition: The Comprehensive Guide for Health Professionals. 2nd ed. Totowa: Humana Press Inc; 2001:329-346.
  6. McCullough, F. et al. The effect of vitamin A on epithelial integrity. Nutr Soc. 1999; volume 58: pages 289-293. (PubMed)
  7. Solomons NW. Vitamin A and carotenoids. In: Bowman BA, Russell RM, eds. Present Knowledge in Nutrition. 8th ed. Washington, D.C.: ILSI Press; 2001:127-145.
  8. Lynch SR. Interaction of iron with other nutrients. Nutr Rev. 1997;55(4):102-110. (PubMed)
  9. Russell RM. The vitamin A spectrum: from deficiency to toxicity. Am J Clin Nutr. 2000;71(4):878-884. (PubMed)
  10. Brody T. Nutritional Biochemistry. 2nd ed. San Diego: Academic Press; 1999.
  11. Christian P, West KP, Jr. Interactions between zinc and vitamin A: an update. Am J Clin Nutr. 1998;68(2 Suppl):435S-441S. (PubMed)
  12. Suharno D, West CE, Muhilal, Karyadi D, Hautvast JG. Supplementation with vitamin A and iron for nutritional anaemia in pregnant women in West Java, Indonesia. Lancet. 1993;342(8883):1325-1328. (PubMed)
  13. Jang JT, Green JB, Beard JL, Green MH. Kinetic analysis shows that iron deficiency decreases liver vitamin A mobilization in rats. J Nutr. 2000;130(5):1291-1296. (PubMed)
  14. Rosales FJ, Jang JT, Pinero DJ, Erikson KM, Beard JL, Ross AC. Iron deficiency in young rats alters the distribution of vitamin A between plasma and liver and between hepatic retinol and retinyl esters. J Nutr. 1999;129(6):1223-1228. (PubMed)
  15. Underwood BA, Arthur P. The contribution of vitamin A to public health. FASEB J. 1996;10(9):1040-1048. (PubMed)
  16. Semba RD. Vitamin A and human immunodeficiency virus infection. Nutr Soc. 1997;56(1B):459-469.
  17. Field CJ, Johnson IR, Schley PD. Nutrients and their role in host resistance to infection. J Leukoc Biol. 2002;71(1):16-32. (PubMed)
  18. West CE. Vitamin A and measles. Nutr Rev. 2000;58(2 Pt 2):S46-54.
  19. Thurnham DI, Northrop-Clewes CA. Optimal nutrition: vitamin A and the carotenoids. Nutr Soc. 1999;58(2):449-457. (PubMed)
  20. Wiysonge CS, Shey MS, Sterne JA, Brocklehurst P. Vitamin A supplementation for reducing the risk of mother-to-child transmission of HIV infection. Cochrane Database Syst Rev. 2005;(4):CD003648. (PubMed)
  21. Ramasethu J. Semba RD, et al., Maternal vitamin A deficiency and mother-to-child transmission of HIV-1. Lancet 1994;343:1593-7. Pediatr AIDS HIV Infect. 1995;6(5):303-304.
  22. Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Vitamin A. Dietary Reference Intakes for Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Manganese, Molybdenum, Nickel, Silicon, Vanadium, and Zinc. Washington, D.C.: National Academy Press; 2001:65-126. (National Academy Press)
  23. Comstock GW, Helzlsouer KJ. Preventive nutrition and lung cancer. In: Bendich A, Decklebaum RJ, eds. Preventive Nutrition: The Comprehensive Guide for Health Professionals. 2nd ed. Totowa: Humana Press Inc; 2001:97-129.
  24. Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD, et al. Effects of a combination of beta carotene and vitamin A on lung cancer and cardiovascular disease. N Engl J Med. 1996;334(18):1150-1155. (PubMed)
  25. Prakash P, Krinsky NI, Russell RM. Retinoids, carotenoids, and human breast cancer cell cultures: a review of differential effects. Nutr Rev. 2000;58(6):170-176. (PubMed)
  26. Bohlke K, Spiegelman D, Trichopoulou A, Katsouyanni K, Trichopoulos D. Vitamins A, C and E and the risk of breast cancer: results from a case-control study in Greece. Br J Cancer. 1999;79(1):23-29. (PubMed)
  27. Franceschi S. Micronutrients and breast cancer. Eur J Cancer Prev. 1997;6(6):535-539. (PubMed)
  28. Longnecker MP, Newcomb PA, Mittendorf R, Greenberg ER, Willett WC. Intake of carrots, spinach, and supplements containing vitamin A in relation to risk of breast cancer. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 1997;6(11):887-892. (PubMed)
  29. Michels KB, Holmberg L, Bergkvist L, Ljung H, Bruce A, Wolk A. Dietary antioxidant vitamins, retinol, and breast cancer incidence in a cohort of Swedish women. Int J Cancer. 2001;91(4):563-567. (PubMed)
  30. Zhang S, Hunter DJ, Forman MR, et al. Dietary carotenoids and vitamins A, C, and E and risk of breast cancer. J Natl Cancer Inst. 1999;91(6):547-556. (PubMed)
  31. Ching S, Ingram D, Hahnel R, Beilby J, Rossi E. Serum levels of micronutrients, antioxidants and total antioxidant status predict risk of breast cancer in a case control study. J Nutr. 2002;132(2):303-306. (PubMed)
  32. Hulten K, Van Kappel AL, Winkvist A, et al. Carotenoids, alpha-tocopherols, and retinol in plasma and breast cancer risk in northern Sweden. Cancer Causes Control. 2001;12(6):529-537. (PubMed)
  33. Dorgan JF, Sowell A, Swanson CA, et al. Relationships of serum carotenoids, retinol, alpha-tocopherol, and selenium with breast cancer risk: results from a prospective study in Columbia, Missouri (United States). Cancer Causes Control. 1998;9(1):89-97. (PubMed)
  34. van Soest S, Westerveld A, de Jong PT, Bleeker-Wagemakers EM, Bergen AA. Retinitis pigmentosa: defined from a molecular point of view. Surv Ophthalmol. 1999;43(4):321-334. (PubMed)
  35. Berson EL, Rosner B, Sandberg MA, et al. A randomized trial of vitamin A and vitamin E supplementation for retinitis pigmentosa. Arch Ophthalmol. 1993;111(6):761-772. (PubMed)
  36. Sibulesky L, Hayes KC, Pronczuk A, Weigel-DiFranco C, Rosner B, Berson EL. Safety of <7500 RE (<25000 IU) vitamin A daily in adults with retinitis pigmentosa. Am J Clin Nutr. 1999;69(4):656-663. (PubMed)
  37. Hendler SS, Rorvik DR, eds. PDR for Nutritional Supplements. Montvale: Medical Economics Company, Inc; 2001.
  38. Penniston KL, Tanumihardjo SA. The acute and chronic toxic effects of vitamin A. Am J Clin Nutr. 2006;83(2):191-201. (PubMed)
  39. Chan A, Hanna M, Abbott M, Keane RJ. Oral retinoids and pregnancy. Med J Aust. 1996;165(3):164-167. (PubMed)
  40. Rejnmark L, Vestergaard P, Charles P, et al. No effect of vitamin A intake on bone mineral density and fracture risk in perimenopausal women. Osteoporos Int. 2004;15(11):872-880. (PubMed)
  41. Sowers MF, Wallace RB. Retinol, supplemental vitamin A and bone status. J Clin Epidemiol. 1990;43(7):693-699. (PubMed)
  42. Ballew C, Galuska D, Gillespie C. High serum retinyl esters are not associated with reduced bone mineral density in the Third National Health And Nutrition Examination Survey, 1988-1994. J Bone Miner Res. 2001;16(12):2306-2312. (PubMed)
  43. Michaelsson K, Lithell H, Vessby B, Melhus H. Serum retinol levels and the risk of fracture. N Engl J Med. 2003;348(4):287-294. (PubMed)
  44. Promislow JH, Goodman-Gruen D, Slymen DJ, Barrett-Connor E. Retinol intake and bone mineral density in the elderly: the Rancho Bernardo Study. J Bone Miner Res. 2002;17(8):1349-1358. (PubMed)
  45. Feskanich D, Singh V, Willett WC, Colditz GA. Vitamin A intake and hip fractures among postmenopausal women. JAMA. 2002;287(1):47-54. (PubMed)
  46. Rohde CM, DeLuca H. Bone resorption activity of all-trans retinoic acid is independent of vitamin D in rats. J Nutr. 2003;133(3):777-783. (PubMed)
  47. Johansson S, Melhus H. Vitamin A antagonizes calcium response to vitamin D in man. J Bone Miner Res. 2001;16(10):1899-1905. (PubMed)
  48. Wang XD. Chronic alcohol intake interferes with retinoid metabolism and signaling. Nutr Rev. 1999;57(2):51-59. (PubMed)
  49. Leo MA, Lieber CS. Alcohol, vitamin A, and beta-carotene: adverse interactions, including hepatotoxicity and carcinogenicity. Am J Clin Nutr. 1999;69(6):1071-1085. (PubMed)
Tagged with:
 
More in Διατροφή
IMG_2761
Συνταγές: λουκουμάδες από βερίκοκα! Τάρτα και Μοσχαράκι με βερίκοκα !

  Λουκουμάδες από βερίκοκα   Μαρινάρετε τα φρούτα σε ρακί, ζάχαρη και ξύσμα λεμονιού για μιάμιση ώρα. Στη συνέχεια, βουτήξτε...

Close