Rodolfo Valentino. Ο μύθος του Μεγάλου Εραστή

Η λέξη Valentino (Valentine) έχει συνδεθεί με τον έρωτα. Ο μύθος του Rodolfo Valentino τον ήθελε ίσως σαν τον μεγαλύτερο εραστή του εικοστού αιώνα.

Γιατί ο Valentino πέρασε στην ιστορία σαν ο μεγαλύτερος εραστής της οθόνης;
Η απορία αυτή συζητήθηκε για χρόνια από  φυσιολόγους, κοινωνιολόγους, ειδικούς του κινηματογράφου και σινεκριτικούς, αλλά καμιά πειστική απάντηση δεν δόθηκε ποτέ.

Λιγότερο γνωστός για τις υποκριτικές του ικανότητες και περισσότερο για την σεξουαλικότητά του, ο Βαλεντίνο έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη ως το πρώτο σύμβολο του σεξ της μεγάλης οθόνης, ένας μύθος που γιγαντώθηκε μέσα και από τον πρόωρο θάνατό του.
«Εκεί που η καυτή και γεμάτη άμμο αναπνοή της Ερήμου Σαχάρα σαρώνει την Μεσόγειο κάνοντας τους λευκούς τοίχους των κατοικιών κόκκινους και γεμίζοντας τον αέρα με…
βαθυκόκκινη σκόνη -στη μικρή αγροτική πόλη της Καστελανέτα, στην Ιταλία- αντίκρισα για πρώτη φορά το φως της ημέρας». Ετσι ξεκινάει ο Ροδόλφο Βαλεντίνο την διήγηση της ζωής του σε ένα αφιέρωμα του περιοδικού Movie Weekly. Ο Ροδόλφο Αλφόνσο Ραφαέλο Πιέρ Φίλιμπερτ ντι Βαλεντίνα Ντ’ Αντογκιόλα Γκουλιέλμι (ο… σιδηρόδρομος αυτός αποτελεί το πλήρες όνομα του ηθοποιού) γεννήθηκε το 1895, ταυτόχρονα δηλαδή με τον… κινηματογράφο.

Ο Βαλεντίνο δεν ήταν ήσυχο παιδί. Αεικίνητος και περιπετειώδης έμπλεκε συνεχώς σε καινούρια κατορθώματα. Μικροκλοπές και αταξίες συνιστούσαν την καθημερινότητά του. Αν και δεν ήταν καλός μαθητής κατάφερε να σπουδάσει αγροκαλλιέργειες πριν αποφασίσει να αναζητήσει την τύχη του στην Αμερική. Φτάνει στην Νέα Υόρκη απένταρος την ημέρα των Χριστουγέννων του 1913, όπου για να ζήσει εργάζεται ως κηπουρός και λαντζέρης. Η οικονομική του κατάσταση είναι πολύ δύσκολη και μερικά βράδια αναγκάζεται να μείνει στο Σέντραλ Παρκ, ελλείψει άλλου καταλύματος. Πιάνει δουλειά ως χορευτής σε διάφορα καμπαρέ της Νέας Υόρκης και είναι πιθανόν ότι εκτός από χορευτικές ικανότητες απαιτούντο από εκείνον και άλλες «υπηρεσίες» –εκείνες του ζιγκολό. Εργάζεται στο «Maxim’s» ως χορευτής- παρτενέρ μεσόκοπων κυριών και γίνεται πολύ δημοφιλής. Εκεί εμπλέκεται και σε ένα σκάνδαλο: όταν η Μπιάνκα Ντε Σάουλες πυροβολεί τον σύζυγό της, κυκλοφορεί η φήμη ότι το έκανε για χάρη του Βαλεντίνο. Είναι πολύ πιθανόν ο σύζυγος να είναι εκείνος που υποκίνησε και την σύλληψη του Βαλεντίνο με την κατηγορία της εκπόρνευσης. Παρ’ όλο που απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες, όταν αργότερα έγινε μεγάλος σταρ το στούντιο φρόντισε να εξαφανιστούν τα αρχεία της αστυνομίας που αφορούσαν την υπόθεση. Το κλίμα, πάντως, στην Νέα Υόρκη δεν τον σηκώνει πλέον και έτσι ο Βαλεντίνο αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του αλλού.

Σύμφωνα με το περιοδικό «Sight and Sound» ήταν ο Μπράιαν Φόι -μετέπειτα παραγωγός ταινιών και ερωτευμένος με τον Βαλεντίνο- εκείνος ο οποίος τον έπεισε να δοκιμάσει την τύχη του στο Λος Αντζελες. Για περισσότερο από ένα χρόνο ο Βαλεντίνο εργάζεται ως χορευτής και μηχανικός, ενώ ονειρεύεται να του δοθεί η δυνατότητα να γίνει διάσημος αστέρας του σινεμά. Η μεγάλη ευκαιρία έρχεται όταν η σεναριογράφος Τζουν Μάθις του δίνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία «Οι Τέσσερις Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης» (1921). Και έτσι γεννιέται ένας μύθος. Κοινό και κριτικοί μιλούν για το βάθος του βλέμματός του -το οποίο όμως οφείλεται στην μυωπία του-, για τον μαγνητισμό που επιδεικνύει επί της οθόνης, για τον ερωτισμό του. Θεωρείται μάλιστα υπεύθυνος για τη διάδοση του αργεντίνικου ταγκό στην Αμερική. Οι ρόλοι που κυρίως του δίνονται είναι εκείνοι Λατίνων εραστών. Ενώ όμως στο πανί είναι ένας δυναμικός εραστής, στην προσωπική του ζωή επιλέγει δυναμικές γυναίκες που τον ευνουχίζουν. Αυτό εκφράζει και με τη δήλωσή του: «Ενας άνδρας πρέπει να ελέγχει τη ζωή του. Εμένα με ελέγχει η δική μου».

Το 1919 γνωρίζει τη Ρωσίδα ηθοποιό Αλα Ναζίμοβα, την οποία και ερωτεύεται. Εκείνη τον περιφρονεί και ο Βαλεντίνο επιλέγει την πιο πρόσφατη ερωμένη της, την Τζιν Ακερ, την οποία παντρεύεται την ίδια χρονιά. Ο γάμος τους έχει καταγραφεί ως ένας από τους πιο σύντομους γάμους στην ιστορία: ουσιαστικά διήρκεσε μόλις έξι ώρες -αν και δεν θα χώριζαν επισήμως πριν από το 1923. Την πρώτη νύχτα ο ηθοποιός την πέρασε κλειδωμένος έξω από τη νυφική σουίτα και το πιθανότερο είναι πως ο γάμος τους δεν ολοκληρώθηκε ποτέ σεξουαλικά. Το ζευγάρι πάντως διατήρησε φιλικές επαφές και μετά τον χωρισμό και μάλιστα ο Βαλεντίνο επέτρεψε στην Ακερ να χρησιμοποιεί το επώνυμό του. Η δεύτερη σύζυγός του ήταν μία ακόμα από τις ερωμένες της Ναζίμοβα, η σχεδιάστρια σκηνικών Νατάσσα Ράμποβα (Αμερικανίδα που μετέτρεψε το όνομά της σε ρωσικό), η οποία λίγο έλειψε να γίνει αιτία να καταστραφεί η καριέρα του. Κλέφτηκαν το 1922 και παντρεύτηκαν στο Μεξικό, επειδή όμως το διαζύγιό του από την Ακερ δεν είχε επισημοποιηθεί ακόμη, ο Βαλεντίνο κατηγορήθηκε για διγαμία, φυλακίστηκε και του επεβλήθη πρόστιμο 10.000 δολαρίων.

Η Ράμποβα δεν είχε καμία σχέση με την κλασική Ιταλίδα σύζυγο που είχε στο μυαλό του ο Βαλεντίνο. Προσπαθούσε να καθορίσει την καριέρα του με βάση τις δικές της επαγγελματικές επιθυμίες, ενώ του μετέδωσε και την μανία της με τον αποκρυφισμό και τις σεάνς. Υποκινούμενος από τη Ράμποβα, ο Βαλεντίνο άρχισε να έχει όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις από το στούντιο, κατηγορώντας το μάλιστα πως καταπνίγει το προσωπικό του όραμα. Το στούντιο θέτει εμπάργκο στον ηθοποιό, ο οποίος αναγκάζεται για ενάμιση χρόνο να απέχει από το σινεμά. Εκείνη την εποχή εκδίδει και μια ποιητική συλλογή με τίτλο «Daydreams». Ζει κάνοντας δημόσιες επιδείξεις χορού για να διαφημίσει καλλυντικά. Ο Βαλεντίνο όμως δεν έχει τελειώσει με το Χόλιγουντ: η μεγάλη του απήχηση αναγκάζει το στούντιο να δεχτεί σχεδόν όλες τις απαιτήσεις του και έτσι ο Λατίνος εραστής επιστρέφει στα πλατό. Χωρίζει με την Ράμποβα και πέφτει σε κατάθλιψη. Τα πολλά αυτοκινητιστικά ατυχήματα που παθαίνει αποδίδονται σε αυτοκτονικές τάσεις εξαιτίας της κατάθλιψης, η αλήθεια όμως είναι πολύ πιο απλή: ο Βαλεντίνο εξαιτίας της μυωπίας του δεν βλέπει αρκετά καλά για να οδηγήσει.

Οι γυναίκες τον λατρεύουν, οι κριτικοί όμως δεν διστάζουν να επιτεθούν στον ανδρισμό του. Αυτό οφείλεται και στο εξεζητημένο του ντύσιμο: πολλά χρυσαφικά, βαριά αρώματα, παλτά με γούνα δημιουργούν ένα νέο μοντέλο αρρενωπότητας. Αν και έχουν υπάρξει αρκετές φήμες σχετικά με ομοφυλοφιλικές σχέσεις του ηθοποιού -για παράδειγμα με τον αντίζηλό του ηθοποιό Ραμόν Νοβάρο, στον οποίο λέγεται ότι χάρισε ένα ασημένιο ομοίωμα φαλλού με την υπογραφή του, ή τον Πωλ Ιβάνο που θεωρείται ο μεγάλος έρωτας της ζωής του- τίποτα δεν μπορεί να ειπωθεί με ακρίβεια. Τον Ιούλιο του 1926 η εφημερίδα «The Chicago Tribune» δημοσιεύει ένα ανώνυμο άρθρο με τίτλο «Ροζ Πουδριέρες», στο οποίο κατηγορεί τον Βαλεντίνο για ομοφυλοφιλία. Ο ηθοποιός οργίζεται και προσκαλεί τον συντάκτη του άρθρου σε έναν αγώνα μποξ, όμως εκείνος δεν εμφανίζεται ποτέ. Ο Βαλεντίνο δεν πρόλαβε να διαπιστώσει αν αυτό το άρθρο θα σηματοδοτούσε το τέλος της καριέρας του, μιας και σε περίπου ένα μήνα δεν θα βρισκόταν πια στη ζωή.

Ο θάνατος του Βαλεντίνο και όσα επακολούθησαν αποτελούν από μόνα τους τμήμα του μύθου του. Στις 15 Αυγούστου 1926 μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης με γαστρικό έλκος. Εγχειρίστηκε, αλλά σύντομα έγινε φανερό πως η κατάσταση της υγείας του χειροτέρευε. Οι τελευταίες του λέξεις ήταν: «Μην κλείνετε τις περσίδες. Αισθάνομαι μια χαρά. Θέλω να με υποδεχθεί η λιακάδα». Πέθανε στις 23 Αυγούστου, σε ηλικία μόλις 31 ετών, για να γίνει ο πρώτος από μια σειρά πρόωρα αδικοχαμένων σταρ που θα περνούσαν στη σφαίρα του μύθου.

«Το μεγαλύτερο κατόρθωμα του Βαλεντίνο ήταν το ότι πέθανε» δήλωσε η Αλις Τέρι, συμπρωταγωνίστρια του ηθοποιού στους «Τέσσερις Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης». Η κηδεία του μετατράπηκε σε ένα κοσμοϊστορικό γεγονός. Υπολογίζεται πως περισσότερα από 80.000 άτομα συγκεντρώθηκαν γύρω από το Campell’s Funeral Parlour στη Νέα Υόρκη για την νεκρώσιμη τελετή. Οι συγκεντρώσεις στους δρόμους οδήγησαν σε ταραχές, ενώ υπήρξαν ακόμη και απόπειρες αυτοκτονίας από τεθλιμμένες θαυμάστριες και θαυμαστές, ένα γεγονός που οδήγησε το Βατικανό στην έκδοση έγγραφης δήλωσης, στην οποία καταδίκαζε «τη συλλογική τρέλα που ενσαρκώνει την τραγική κωμωδία ενός νέου φετιχισμού». Οι εφημερίδες της εποχής συμμετέχουν και εκείνες στην γενικότερη υστερία: μερικές από τις αιτίες θανάτου που αναφέρουν είναι δηλητηρίαση από αλουμίνιο, λήψη παράνομου φαρμάκου για την αντιμετώπιση της αραίωσης των μαλλιών, ακόμα και πυροβολισμός από ζηλιάρη σύζυγο. Πολλοί μάλιστα έφτασαν μέχρι το σημείο να υποστηρίξουν ότι ο Βαλεντίνο δεν είχε καν πεθάνει, αλλά σκηνοθέτησε τον θάνατό του προκειμένου να ξεφύγει από τις απαιτήσεις της διασημότητας. Ειπώθηκε ακόμα πως η οικογένεια του νεκρού για να προστατεύσει το σώμα του από την μαζική υστερία κατασκεύασε ένα κέρινο ομοίωμα, το οποίο έθεσε σε λαϊκό προσκύνημα αντί για το σώμα του ηθοποιού.

Ο Βαλεντίνο υπήρξε το πρώτο σύμβολο του σεξ στο σινεμά. Το όνομά του ήταν προορισμένο να γίνει συνώνυμο των μεγάλων εραστών, ένα ερωτικό σύμβολο χωρίς συγκεκριμένο πρόσωπο. Οπως είχε πει και ο ίδιος: «Είμαι απλά ο καμβάς στον οποίο οι γυναίκες ζωγραφίζουν τα όνειρά τους».

Το λουλούδι της καρδιάς.
(Ένα από τα ποιήματα του R.Valentino σε ελεύθερη μετάφραση)
Ω ρόδον αξιολάτρευτον,
εις ποίον κρυμμένον κάλυκαν κείτεται του αληθινού μου έρωτος η τρυφερά καρδία;
Θεοί δεν σε ηράσθησαν, και ευλαβώς ενέσκυψαν προς σε χαρίζοντες πνοή και ευλογία;
Και εις θέσιν προεξέχουσα των ροδανθών σου κλώνων,
σπάνιον είδον κόσμημα υπέροχον πλην μόνον,
oμοίως ρομβινίω λαμπυρίζον,
το άνθος της καρδίας σου ανθίζον.

 ektiesthisi