Η διατροφική αξία του βασιλικού πολτού και η υπερφυσική του δύναμη

Ιστορική αναδρομή

Τη δεκαετία του 50, δύο προϊόντα από το μελίσσι προτάθηκαν ως διαιτητικά και θεραπευτικά για τον άνθρωπο: η γύρη και ο βασιλικός πολτός. Παίρνοντας ως έναυσμα τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στη βασίλισσα μέλισσα και τις εργάτριες, όσον αφορά τον τρόπο ζωής τους αλλά και τη διάρκεια που ζουν, οι ερευνητές κατέληξαν σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τα αποτελέσματα που έχει η χρήση αυτού του φυσικού δυναμωτικού. Συγκεκριμένα ο βασιλικός πολτός είναι γνωστός από το 1954, όταν ο πάπας Πίος ο 12ος, ο οποίος πλησίαζε το θάνατο από βαθειά γηρατειά, κατανάλωσε βασιλικό πολτό και ανέκαμψε μυστηριωδώς. Από τότε οι φήμες για τις θεραπευτικές του δράσεις έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις.

Προέλευση και ιδιότητες

Ο βασιλικός πολτός είναι η φυσική παχύρρευστη, βιολογική ουσία που παράγουν οι νεαρές εργάτριες μέλισσες και χρησιμεύει για την αποκλειστική διατροφή της βασίλισσας. Αυτό το υπόλευκο γαλακτώδες υποκατάστατο που παράγεται από τις μέλισσες, είναι η μοναδική τροφή της μέλισσας βασίλισσας. Σημειώνεται εδώ ότι οι βασίλισσες μέλισσες δεν γεννιούνται αλλά γίνονται. Ζουν αποκλειστικά από τον βασιλικό πολτό και σε αυτόν οφείλουν το μεγάλο μέγεθος, τη γονιμότητα και τη μακροβιότητά τους. Είναι γεννημένες από τα ίδια αυγά με τις υπόλοιπες μέλισσες και το μοναδικό στοιχείο που τις διαφοροποιεί είναι η διατροφή τους. Αποτέλεσμα αυτής της διαφορετικής διατροφής, είναι ότι οι βασίλισσες είναι κατά μέσο όρο 42% μεγαλύτερες σε μέγεθος, ζουν 40-50 φορές περισσότερο και ταυτόχρονα, παράγουν περισσότερο από 2.500 αυγά καθημερινά, που αντιστοιχούν σε μέγεθος περισσότερο από 2,5 φορές τον όγκο τους. Οι τροφοί-μέλισσες (δηλαδή οι μέλισσες που τρέφουν τα μικρά σκουλήκια πριν γίνουν νύμφες), αφού φάνε μέλι και γύρη και τα επεξεργαστούν σε ειδικούς αδένες που βρίσκονται στο φάρυγγά τους, παράγουν αυτό τον πολτό που μοιάζει με κρέμα. Επομένως, κατανοεί κανείς το λόγο που ονομάστηκε βασιλικός, μια και με αυτόν τρέφεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής της η βασίλισσα-μέλισσα. Η γεύση του βασιλικού πολτού είναι υπόξινη, ελαφρά καυστική και το χρώμα του υποκίτρινο-υπόλευκο. Με τον ίδιο πολτό τρέφονται και τα μικρά σκουλήκια που προορίζονται για βασίλισσες. Εκείνα που προορίζονται να γίνουν εργάτριες τρέφονται μόνο επί τρείς συνεχόμενες ημέρες με αυτόν και στη συνέχεια πολύ αραιότερα.

Σύσταση βασιλικού πολτού

Καταναλώνοντας η μέλισσα μέλι και γύρη, παίρνει όλα τα συστατικά τους. Με την επεξεργασία τους στους αδένες της, το τελικό προϊόν έχει ακόμη περισσότερα. Οι αναλύσεις που έχουν γίνει έδειξαν ότι ο μέσος όρος των κυριότερων συστατικών του είναι: υγρασία 67%, πρωτεΐνες 15,5%, σάκχαρα 12,5%, λιπαρές ουσίες 4% και τέφρα 1%. Αυτό, όμως, που δίνει τις εκπληκτικές ιδιότητες στο βασιλικό πολτό είναι η αφθονία σε βιταμίνες και ιδιαίτερα αυτές του συμπλέγματος Β, που είναι καθοριστικές για την καλή λειτουργία όχι μόνο του νευρικού μας συστήματος αλλά ολόκληρου του οργανισμού. Συγκεκριμένα, σε κάθε γραμμάριο περιέχονται: θειαμίνη (Β1) 3,9mg, ριβοφλαβίνη (Β2) 26,5mg, νιασίνη (Β3) 84mg, παντοθενικό οξύ 186mg, πυριδοξίνη (Β6) 2,4mg, ινοσιτόλη 100mg, βιοτίνη 1,7mg, φυλλικό οξύ 0,2mg. Επίσης σε διάφορες αναλογίες οι Β12, Α, D, E, K και C.

Χρήσεις και θεραπευτικές δράσεις

Ο βασιλικός πολτός δεν είναι θαυματουργή πανάκεια. Το κλειδί για να καταλάβει κανείς πως είναι δυνατόν να δρα με φαινομενικά αντίθετους τρόπους (αφενός να βοηθά άτομα με αϋπνία και αφετέρου άτομα που υποφέρουν από κόπωση να μην αποκοιμούνται), είναι να τον θεωρήσει σαν έναν καταλύτη που προσφέρει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό και με αυτόν τον τρόπο εξισορροπεί τη λειτουργία του και βελτιώνει το μεταβολισμό. Εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το υγιές και ισορροπημένο ανθρώπινο σώμα είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική αυτό-θεραπευόμενη μονάδα. Τα προβλήματα αρχίζουν να εμφανίζονται όταν διαταραχθεί αυτή η χημική ισορροπία. Τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα αλλά αυτό δεν εξαλείφει το αίτιο που το προκάλεσε. Μια φυσική θεραπεία είναι να επανέλθει το σώμα σε μια σωστή ισορροπία, χρησιμοποιώντας ένα διατροφικό συμπλήρωμα. Φυσικό συμπλήρωμα είναι ο βασιλικός πολτός, αν και σημαντικά πιό ακριβός από τα κοινά συμπληρώματα που διατίθενται στα φαρμακεία.

Έχει αποδειχτεί ότι είναι η πλουσιότερη υγιεινή τροφή της φύσης. Επιδρά θετικά στον μεταβολισμό, στην ανάπτυξη και τη μακροζωία. Ρυθμίζει και εξισορροπεί τις λειτουργίες του οργανισμού, οξυγονώνει τα κύτταρα και αυξάνει τη φυσική αντίσταση στις εξωτερικές προσβολές αλλά και στις εσωτερικές ανωμαλίες. Αυξάνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις, τονώνει τη μνήμη, την αντοχή, την γονιμότητα και τη σεξουαλική απόδοση.

Οι κυριότερες ενδείξεις του βασιλικού πολτού είναι:

Παιδιά

με αναιμία

που παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη

στο λύκειο, για την προετοιμασία των εξετάσεων

κατά την ανάρρωση

Ενήλικες

για την πρόληψη εποχιακών ιώσεων

κατά της κατάθλιψης, άγχους, στρες

κατά της δυσκοιλιότητας

κατά της ανικανότητας και της στειρότητας

κατά των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση

κατά της αθηροσκλήρωσης (έλεγχος των επιπέδων της χοληστερόλης)

κατά της κόπωσης

κατά του υποσιτισμού και της νευρικής ανορεξίας

κατά της μυϊκής δυστροφίας

κατά της ασθένειας του Parkinson

κατά της ασθένειας του Alzheimer

κατά της υπέρτασης

κατά του σακχαρώδη διαβήτη

στα γηρατειά

προστατευτικός ο ρόλος του για το ήπαρ

πιθανόν αντικαρκινική δράση

ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος-αντιμικροβιακή δράση (κυρίως έναντι στρεπτόκοκκων, σταφυλόκοκκων και Ε.coli, bacilli coli)

τόνωση και ενδυνάμωση του δέρματος (λόγω του κολλαγόνου που περιέχει-μείωση ρυτίδων) και του τριχωτού της κεφαλής

κατά του πονοκεφάλου

κατά των ενδοκρινικών διαταραχών και των ορμονικών ανισορροπιών

μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου

μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης

κατά των καταγμάτων των οστών

επουλώνει τις ιστικές καταστροφές

κατά των φλεγμονών

μειώνει τα αρθριτικά προβλήματα

ευεργετικό σε περιπτώσεις μειωμένης μνήμης

βελτιώνει το άσθμα

προσφέρει αναβολική υποστήριξη με αποτέλεσμα την αθλητική απόδοση (αυξημένη ενέργεια, αντοχή και φυσική δύναμη)

κατά της πνευματικής κατάρρευσης

κατά των ελκών, εκζεμάτων

μειώνει αλλεργικά συμπτώματα άλλων αιτιών

διατήρηση ομορφιάς

Ο βασιλικός πολτός όμως, έχει και πολλές άλλες ενδείξεις και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διαιτητικό, με ταυτόχρονη ενίσχυση του οργανισμού. Βασιλικό πολτό συναντούμε ως συστατικό και στη βιομηχανία καλλυντικών, σε προϊόντα που προορίζονται για το αδυνάτισμα και τη μείωση της κυτταρίτιδας. Έχει διαπιστωθεί ότι ανοίγει την όρεξη και είναι εξαιρετικά βοηθητικό σε περιπτώσεις ασθενικών παιδιών. Ρυθμίζει το βάρος και βοηθά στη χώνεψη. Το μακιγιάζ με βασιλικό πολτό αποτελεί ακόμα μυστήριο και δεν είναι γνωστά τα αποτελέσματά του. Οι έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη.

Επιστημονική έρευνα σε θέματα προαγωγής υγείας μελέτησε την επίδραση του βασιλικού πολτού στην μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μια πρόσληψη της τάξεως των 50-100mg την ημέρα, μείωσε την χοληστερόλη στο 14% των δοκιμαζόμενων.

Επίσης, μπορεί κανείς να συμπεράνει από τα συστατικά του βασιλικού πολτού τι είδους θεραπευτικές δράσεις μπορεί να έχει. Μια πρώτη παρατήρηση μπορεί να είναι οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες που περιέχει, όπως η βιταμίνη C, A και E.

Σε προβλήματα όπως η κόπωση και οι αϋπνίες, οι διατροφικές ελλείψεις και άλλα, μπορεί κανείς να βρει ισχυρό σύμμαχο. Ορισμένα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να βοηθήσουν να αντιμετωπιστεί το παροδικό αίσθημα κόπωσης. Αν αυτή οφείλεται σε ανεπάρκεια βιταμινών ή ιχνοστοιχείων, η θεραπεία μπορεί να κρίνεται απαραίτητη. Ο βασιλικός πολτός μπορεί να δώσει ότι καλύτερο από τη φύση χωρίς παρενέργειες. Θεωρείται, λοιπόν, λύση για την καθημερινότητα. Το 35% των ατόμων που παραπονιούνται για «έλλειψη ενέργειας», για παροδικές καταστάσεις κόπωσης, οφείλονται στις συνθήκες της καθημερινής ζωής, που συχνά επιδεινώνονται από λάθη στην υγιεινή διαβίωση. Επίσης, υποστηρίζεται ότι ενεργοποιεί την ανάπτυξη του μυελού των οστών και βοηθά στη γρήγορη επούλωση των πληγών (στο μισό χρόνο από αυτό που θα χρειαζόταν χωρίς αυτόν)

Δοσολογία

Η δοσολογία που συστήνεται είναι η εξής: ένα κουταλάκι το πρωί νηστικός κάτω από τη γλώσσα μέχρι να διαλυθεί, τα παιδιά μισό κουταλάκι και οι αθλητές και ασθενείς έως και δύο. Απαραίτητος χρόνος χρήσης ορίζονται 3 μήνες ετησίως. Ο βασιλικός πολτός, καθώς είναι φυσικό προϊόν, είναι απόλυτα αβλαβές, δεν προκαλεί παρενέργειες και εθισμό. Η ισχύς του εξαρτάται από τη φρεσκάδα του. Συντηρείται σε 5οC (οικιακό ψυγείο) έως 6 μήνες, ενώ αλλοιώνεται από τον αέρα, το φως και τα μεταλλικά σκεύη. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο βασιλικός πολτός δεν είναι φάρμακο αλλά τροφή, όμως οι εξαιρετικά πολλές θεραπευτικές ιδιότητές του τον καθιστούν μια ουσία απέναντι στην οποία πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός. Μέλι, για παράδειγμα, μπορεί κανείς να τρώει όσο θέλει, βασιλικό πολτό όμως ημερησίως μέχρι μισό γραμμάριο. Επίσης, καλό είναι σε περιπτώσεις χρόνιων ασθενειών να ερωτάται και ο θεράπων γιατρός

Ελληνική παραγωγή-συγκομιδή

Στην Ελλάδα οι παραγωγοί βασιλικού πολτού είναι ελάχιστοι. Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του βασιλικού πολτού που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά είναι εισαγόμενος. Η περίοδος παραγωγής και συγκομιδής είναι από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Στο διάστημα αυτό κάθε κυψέλη δίνει 100-150 γραμμάρια

Σύντομος σχολιασμός

Διαβάζοντας για το βασιλικό πολτό δε μπορεί κανείς παρά να θαυμάσει το τελειότερο ίσως φυσικό εργαστήρι στην πλάση, μήκους το πολύ ενός εκατοστού. Υποκλίνεται μπρος σε αυτό το αθόρυβο και τόσο θαυμαστό πλάσμα, τη μέλισσα, που ζει μόνο 40 ημέρες, που, όταν κινδυνεύει, ξέρει ότι θα πεθάνει αν χρησιμοποιήσει το κεντρί της. Ο βασιλικός πολτός μπορεί να χαρακτηριστεί σαν το αυθεντικό κόσμημα της διατροφής. Η περιεκτικότητά του σε θρεπτικά συστατικά του δίνει πολύ μεγάλη αξία, σε μια εποχή των διατροφικών ελλείψεων μέσα στην αφθονία. Αν και η προσφορά τροφίμων είναι τεράστια, ο κόσμος μαστίζεται από ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών. Είναι σημαντικό, όμως, να καταρρίπτεται ο μύθος ότι το προϊόν αυτό της κυψέλης είναι πανάκεια. Ο βασιλικός πολτός είναι τροφή και όχι φάρμακο.

Χρυσάνθη Π. Βλαχάκη, MSc, PhD cand

Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

www.clinicaldietitian.gr